ΣΧΕΔΙΟ ΓΙΑ ΤΟ ΤΑΤΟΪ (ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ)
Συνδυασμός ιστορικότητας του κτήματος με δράσεις αναψυχής και εκπαίδευσης
Του Γιωργου Λιαλιου
Πώς μπορεί να αξιοποιηθεί και να αναδειχθεί το κτήμα Τατοΐου; Το ζητούμενο δεν είναι μια τεχνητή αναπαράσταση των «βασιλικών» ημερών του παρελθόντος, καθώς η πολιτεία ζητεί ένα χώρο που να απαντά στις σύγχρονες ανάγκες των Αθηναίων για επαφή με τη Φύση. Επιπλέον, η επαναφορά όλων των παλαιών χρήσεων δεν θα μπορούσε να εξασφαλίσει την αναγκαία σήμερα οικονομική αυτάρκεια του κτήματος. Αυτό υποστηρίζει η ομάδα των επιστημόνων που επεξεργάζεται το πρώτο ολοκληρωμένο σχέδιο για την αξιοποίησή του. Στα σχέδιά τους η ιστορική διάσταση του κτήματος αναδεικνύεται, συνυπάρχοντας με σύγχρονες δραστηριότητες αναψυχής και εκπαίδευσης.
Τον περασμένο Νοέμβριο, ο Οργανισμός Ρυθμιστικού Σχεδίου Αθήνας (ΟΡΣΑ) ανέθεσε, ύστερα από διαγωνισμό, την κατάρτιση του πρώτου ολοκληρωμένου σχεδίου για την προστασία και ανάδειξη των 23.550 στρεμμάτων από τα 42.000 στρέμματα του κτήματος Τατοΐου (το υπόλοιπο ανήκει στην α΄ ζώνη απολύτου προστασίας της Πάρνηθας). Η μελέτη θα παραδοθεί σε λιγότερο από ένα μήνα. «Το Τατόι είναι μια πολύ ιδιαίτερη περίπτωση. Είναι ένα παρθένο δάσος με ιστορικά μνημεία και έντονο ιστορικό χαρακτήρα, το οποίο η πολιτεία θέλει να αξιοποιήσει ως ένα αστικό μητροπολιτικό πάρκο», εξηγεί στην «Κ» ο εκπρόσωπος της ομάδας των μελετητών, κ. Αντώνης Κρασάς. «Επομένως, τον πρώτο λόγο πρέπει να έχουν οι σύγχρονες ανάγκες των Αθηναίων για επαφή με τη Φύση. Ενα κρίσιμο σημείο, επίσης, είναι ότι το κτήμα πρέπει να έχει οικονομική αυτάρκεια».
Το «δυνατό χαρτί» του κτήματος θα είναι το κεντρικό τμήμα, που περιλαμβάνει το «ανάκτορο» με τα υποστηρικτικά του κτίρια, την περιοχή όπου βρίσκονταν οι κατοικίες των εργατών και το Παλαιόκαστρο, όπου βρίσκονται οι βασιλικοί τάφοι και ο αρχαιολογικός χώρος της Δεκέλειας. «Η κίνηση στο κτήμα πρέπει να είναι ελεύθερη. Ομως πρότασή μας είναι ο κεντρικός χώρος να περιφραχθεί, όχι αναγκαστικά για να έχει εισιτήριο, αλλά προκειμένου να φυλάσσεται καλύτερα. Στο ανάκτορο, εκτιμώ ότι η καλύτερη χρήση του θα ήταν η μουσειακή», λέει ο κ. Κρασάς. «Η ύπαρξη του κτήματος οφείλεται ιστορικά στη μοναρχία», λέει ο κ. Σταύρος Γανωτής, μέλος της ομάδας των μελετητών. «Μας δίνεται, λοιπόν, η ευκαιρία να συμφιλιωθούμε με ένα κομμάτι του εγγύς παρελθόντος μας. Η δημιουργία του μουσείου θα είναι και οικονομικά επωφελής, καθώς οι οικονομολόγοι εκτιμούν ότι θα “έλξει” χορηγίες, όπως γίνεται στο εξωτερικό».
Οι μελετητές εκτιμούν ότι λόγω του μεγάλου αριθμού των κτιρίων στο Τατόι, η πολιτεία θα πρέπει να επιλέξει τη σταδιακή αξιοποίησή τους. «Για τα σημαντικότερα κτίρια προτείνουμε συγκεκριμένες χρήσεις. Για παράδειγμα, εκτός από το ανάκτορο, μουσειακό ρόλο θα μπορούσε να παίξει και το φρουραρχείο των τάφων. Τα δευτερεύοντα κτίρια προτείνουμε να αποκατασταθούν και να δοθούν κατά χρήση σε φυσικά ή νομικά πρόσωπα, με χρήσεις συμβατές με τον χώρο. Τέλος, τα μικρότερης σημασίας κτίρια θα πρέπει απλώς να συντηρηθούν και η τύχη τους να αποφασιστεί αργότερα», λέει ο κ. Γανωτής.
Τι άλλο θα μπορούσε να περιλαμβάνει το Τατόι; «Μπορεί να αναβιώσει ένα κομμάτι της πρωτογενούς παραγωγής που υπήρχε, όπως οι αμπελώνες και οι ελαιώνες και να συμπληρωθεί με νέες βιολογικές καλλιέργειες, λ.χ. φαρμακευτικών φυτών. Δεν μπορούμε να εντάξουμε στο Τατόι βαριά μεταποιητική δραστηριότητα, αλλά θα μπορούσε να γίνει εξαιρετική δουλειά σε επίπεδο εκπαίδευσης (λ.χ. για τον κύκλο του γάλακτος) και ερευνητικής δραστηριότητας (λ.χ. βιολογικές καλλιέργειες). Σκεπτόμαστε σε συγκεκριμένο τμήμα να διαμορφώσουμε μικρούς λαχανόκηπους, στο πρότυπο της αμερικάνικής Γεωργικής Σχολής της Θεσσαλονίκης, τους οποίους θα μπορεί να ενοικιάσει οποιοσδήποτε πολίτης. Πηγή εσόδων προτείνεται να είναι η ενοικίαση ποδηλάτων ή μόνιππων, το δασικό παιχνίδι, αλλά και η εκμετάλλευση της βιομάζας του δάσους, που παραμένει ένα μεγάλου ταμπού στη διαχείριση του κτήματος».
Παρανομίες και εγκατάλειψηΤους τελευταίους μήνες η ομάδα των μελετητών βρίσκεται συνεχώς στο Τατόι. Ποια είναι η εικόνα που έχει αποκομίσει; «Το μεγαλύτερο πλεονέκτημά του είναι το υπέροχο φυσικό περιβάλλον, ένα δάσος παρθένο με μοναδική βιοποικιλότητα, που δεν πιστεύεις ότι υπάρχει σε απόσταση αναπνοής από την Αθήνα. Επίσης έχει πολλά γοητευτικά κτίρια που σε ταξιδεύουν σε μια άλλη εποχή», λέει ο μελετητής κ. Σταύρος Γανωτής. «Δυστυχώς η Πολιτεία άφησε τα κτίρια στη μοίρα τους, με αποτέλεσμα με τα χρόνια να λεηλατηθούν και να ρημάξουν. Μόλις τα τελευταία χρόνια γίνονται ενέργειες για την αποκατάστασή τους. Το ίδιο το ανάκτορο δεν έχει αδειάσει ακόμα».
Στο Τατόι έχουν απομείνει από την εποχή της βασιλείας δύο «ένοικοι»: τα κόκκινα ελάφια και δύο κτηνοτρόφοι που... βασιλική αδεία χρησιμοποιούν άτυπα κάποιες μικρές εκτάσεις και προσέχουν τον χώρο. «Επίσης, ο ίδιος ο τέως βασιλιάς το επισκέπτεται αρκετά συχνά. Δεν είναι παράξενο αν αναλογιστεί κανείς ότι έχει περάσει εκεί πολλά χρόνια της ζωής του». Ομως η εικόνα τη νύχτα είναι πολύ διαφορετική. «Στον δρόμο που διασχίζει το Τατόι εξελίσσονται διάφορες παράνομες δραστηριότητες. Γι’ αυτό και η ασφάλεια των κτιρίων, μετά την αξιοποίησή τους, είναι κομβικού χαρακτήρα».
Αξίζει να σημειωθεί ότι πρόσφατα το υπουργείο Περιβάλλοντος προχώρησε στην ίδρυση του φορέα διαχείρισης του κτήματος Τατοΐου, μια κίνηση που εκκρεμούσε από το 2007. «Ενα δύσκολο σημείο στη διαχείριση του κτήματος είναι η ταυτόχρονη εμπλοκή πολλών φορέων: του υπουργείου Πολιτισμού για τα κτίρια, του υπουργείου Περιβάλλοντος για το υπόλοιπο κτήμα, του δασαρχείου Πάρνηθας για τα δασικά. Ελπίζουμε ότι η ίδρυση του φορέα θα βοηθήσει».
Το σχέδιο ανάδειξης 23.550 στρ. στο Τατόι
Συνδυασμός ιστορικότητας του κτήματος με δράσεις αναψυχής και εκπαίδευσης
Του Γιωργου Λιαλιου
Πώς μπορεί να αξιοποιηθεί και να αναδειχθεί το κτήμα Τατοΐου; Το ζητούμενο δεν είναι μια τεχνητή αναπαράσταση των «βασιλικών» ημερών του παρελθόντος, καθώς η πολιτεία ζητεί ένα χώρο που να απαντά στις σύγχρονες ανάγκες των Αθηναίων για επαφή με τη Φύση. Επιπλέον, η επαναφορά όλων των παλαιών χρήσεων δεν θα μπορούσε να εξασφαλίσει την αναγκαία σήμερα οικονομική αυτάρκεια του κτήματος. Αυτό υποστηρίζει η ομάδα των επιστημόνων που επεξεργάζεται το πρώτο ολοκληρωμένο σχέδιο για την αξιοποίησή του. Στα σχέδιά τους η ιστορική διάσταση του κτήματος αναδεικνύεται, συνυπάρχοντας με σύγχρονες δραστηριότητες αναψυχής και εκπαίδευσης.
Τον περασμένο Νοέμβριο, ο Οργανισμός Ρυθμιστικού Σχεδίου Αθήνας (ΟΡΣΑ) ανέθεσε, ύστερα από διαγωνισμό, την κατάρτιση του πρώτου ολοκληρωμένου σχεδίου για την προστασία και ανάδειξη των 23.550 στρεμμάτων από τα 42.000 στρέμματα του κτήματος Τατοΐου (το υπόλοιπο ανήκει στην α΄ ζώνη απολύτου προστασίας της Πάρνηθας). Η μελέτη θα παραδοθεί σε λιγότερο από ένα μήνα. «Το Τατόι είναι μια πολύ ιδιαίτερη περίπτωση. Είναι ένα παρθένο δάσος με ιστορικά μνημεία και έντονο ιστορικό χαρακτήρα, το οποίο η πολιτεία θέλει να αξιοποιήσει ως ένα αστικό μητροπολιτικό πάρκο», εξηγεί στην «Κ» ο εκπρόσωπος της ομάδας των μελετητών, κ. Αντώνης Κρασάς. «Επομένως, τον πρώτο λόγο πρέπει να έχουν οι σύγχρονες ανάγκες των Αθηναίων για επαφή με τη Φύση. Ενα κρίσιμο σημείο, επίσης, είναι ότι το κτήμα πρέπει να έχει οικονομική αυτάρκεια».
Το «δυνατό χαρτί» του κτήματος θα είναι το κεντρικό τμήμα, που περιλαμβάνει το «ανάκτορο» με τα υποστηρικτικά του κτίρια, την περιοχή όπου βρίσκονταν οι κατοικίες των εργατών και το Παλαιόκαστρο, όπου βρίσκονται οι βασιλικοί τάφοι και ο αρχαιολογικός χώρος της Δεκέλειας. «Η κίνηση στο κτήμα πρέπει να είναι ελεύθερη. Ομως πρότασή μας είναι ο κεντρικός χώρος να περιφραχθεί, όχι αναγκαστικά για να έχει εισιτήριο, αλλά προκειμένου να φυλάσσεται καλύτερα. Στο ανάκτορο, εκτιμώ ότι η καλύτερη χρήση του θα ήταν η μουσειακή», λέει ο κ. Κρασάς. «Η ύπαρξη του κτήματος οφείλεται ιστορικά στη μοναρχία», λέει ο κ. Σταύρος Γανωτής, μέλος της ομάδας των μελετητών. «Μας δίνεται, λοιπόν, η ευκαιρία να συμφιλιωθούμε με ένα κομμάτι του εγγύς παρελθόντος μας. Η δημιουργία του μουσείου θα είναι και οικονομικά επωφελής, καθώς οι οικονομολόγοι εκτιμούν ότι θα “έλξει” χορηγίες, όπως γίνεται στο εξωτερικό».
Οι μελετητές εκτιμούν ότι λόγω του μεγάλου αριθμού των κτιρίων στο Τατόι, η πολιτεία θα πρέπει να επιλέξει τη σταδιακή αξιοποίησή τους. «Για τα σημαντικότερα κτίρια προτείνουμε συγκεκριμένες χρήσεις. Για παράδειγμα, εκτός από το ανάκτορο, μουσειακό ρόλο θα μπορούσε να παίξει και το φρουραρχείο των τάφων. Τα δευτερεύοντα κτίρια προτείνουμε να αποκατασταθούν και να δοθούν κατά χρήση σε φυσικά ή νομικά πρόσωπα, με χρήσεις συμβατές με τον χώρο. Τέλος, τα μικρότερης σημασίας κτίρια θα πρέπει απλώς να συντηρηθούν και η τύχη τους να αποφασιστεί αργότερα», λέει ο κ. Γανωτής.
Τι άλλο θα μπορούσε να περιλαμβάνει το Τατόι; «Μπορεί να αναβιώσει ένα κομμάτι της πρωτογενούς παραγωγής που υπήρχε, όπως οι αμπελώνες και οι ελαιώνες και να συμπληρωθεί με νέες βιολογικές καλλιέργειες, λ.χ. φαρμακευτικών φυτών. Δεν μπορούμε να εντάξουμε στο Τατόι βαριά μεταποιητική δραστηριότητα, αλλά θα μπορούσε να γίνει εξαιρετική δουλειά σε επίπεδο εκπαίδευσης (λ.χ. για τον κύκλο του γάλακτος) και ερευνητικής δραστηριότητας (λ.χ. βιολογικές καλλιέργειες). Σκεπτόμαστε σε συγκεκριμένο τμήμα να διαμορφώσουμε μικρούς λαχανόκηπους, στο πρότυπο της αμερικάνικής Γεωργικής Σχολής της Θεσσαλονίκης, τους οποίους θα μπορεί να ενοικιάσει οποιοσδήποτε πολίτης. Πηγή εσόδων προτείνεται να είναι η ενοικίαση ποδηλάτων ή μόνιππων, το δασικό παιχνίδι, αλλά και η εκμετάλλευση της βιομάζας του δάσους, που παραμένει ένα μεγάλου ταμπού στη διαχείριση του κτήματος».
Παρανομίες και εγκατάλειψηΤους τελευταίους μήνες η ομάδα των μελετητών βρίσκεται συνεχώς στο Τατόι. Ποια είναι η εικόνα που έχει αποκομίσει; «Το μεγαλύτερο πλεονέκτημά του είναι το υπέροχο φυσικό περιβάλλον, ένα δάσος παρθένο με μοναδική βιοποικιλότητα, που δεν πιστεύεις ότι υπάρχει σε απόσταση αναπνοής από την Αθήνα. Επίσης έχει πολλά γοητευτικά κτίρια που σε ταξιδεύουν σε μια άλλη εποχή», λέει ο μελετητής κ. Σταύρος Γανωτής. «Δυστυχώς η Πολιτεία άφησε τα κτίρια στη μοίρα τους, με αποτέλεσμα με τα χρόνια να λεηλατηθούν και να ρημάξουν. Μόλις τα τελευταία χρόνια γίνονται ενέργειες για την αποκατάστασή τους. Το ίδιο το ανάκτορο δεν έχει αδειάσει ακόμα».
Στο Τατόι έχουν απομείνει από την εποχή της βασιλείας δύο «ένοικοι»: τα κόκκινα ελάφια και δύο κτηνοτρόφοι που... βασιλική αδεία χρησιμοποιούν άτυπα κάποιες μικρές εκτάσεις και προσέχουν τον χώρο. «Επίσης, ο ίδιος ο τέως βασιλιάς το επισκέπτεται αρκετά συχνά. Δεν είναι παράξενο αν αναλογιστεί κανείς ότι έχει περάσει εκεί πολλά χρόνια της ζωής του». Ομως η εικόνα τη νύχτα είναι πολύ διαφορετική. «Στον δρόμο που διασχίζει το Τατόι εξελίσσονται διάφορες παράνομες δραστηριότητες. Γι’ αυτό και η ασφάλεια των κτιρίων, μετά την αξιοποίησή τους, είναι κομβικού χαρακτήρα».
Αξίζει να σημειωθεί ότι πρόσφατα το υπουργείο Περιβάλλοντος προχώρησε στην ίδρυση του φορέα διαχείρισης του κτήματος Τατοΐου, μια κίνηση που εκκρεμούσε από το 2007. «Ενα δύσκολο σημείο στη διαχείριση του κτήματος είναι η ταυτόχρονη εμπλοκή πολλών φορέων: του υπουργείου Πολιτισμού για τα κτίρια, του υπουργείου Περιβάλλοντος για το υπόλοιπο κτήμα, του δασαρχείου Πάρνηθας για τα δασικά. Ελπίζουμε ότι η ίδρυση του φορέα θα βοηθήσει».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου